Φέτος συμπληρώνονται 75 χρόνια από την σφαγή της Μαρτυρικής κωμόπολης του Διστόμου από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής τον Ιούνιο του 1944. Κανείς δεν ξέχασε, κανείς δεν έχει δικαίωμα να ξεχάσει τi έγινε εκείνη τη μέρα στο Δίστομο.
Ήταν πρωί της 10ης Ιουνίου 1944 όταν η γερμανική στρατιωτική φάλαγγα των Ες-Ες ξεκίνησε από τη Λιβαδειά για την Αράχωβα, με σκοπό την εκκαθάριση της περιοχής από τις αντάρτικες δυνάμεις. Στο Δίστομο ενώθηκε με άλλη γερμανική ομάδα που είχε ξεκινήσει από την Άμφισσα και προχώρησαν προς το Στείρι. Οι κάτοικοι έλαβαν εντολή να μην απομακρυνθούν από το χωριό, μέχρι την επιστροφή των γερμανικών δυνάμεων.
Στη θέση Καταβόθρα οι Γερμανοί δέχθηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Μετά από σύντομη, αλλά σφοδρή μάχη, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 15 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε 6 νεκρούς και 15 τραυματίες.
Οι Γερμανοί απέδωσαν την επίθεση του ΕΛΑΣ σε ειδοποίηση των κατοίκων του Διστόμου και επέστρεψαν στο χωριό για να εκδικηθούν. Με διαταγή του διοικητή τους, υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ, το Δίστομο πυρπολήθηκε και 218 κάτοικοι (114 γυναίκες και 104 άνδρες) εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Μεταξύ των νεκρών, 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη.
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης.
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της Σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον προφυλάκισαν. Τον Αύγουστο του 1949 ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων του. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, ο Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.
Κάθε χρόνο στο Δίστομο ο Δήμος διοργανώνει πολυήμερες εκδηλώσεις τιμής και μνήμης ωστόσο στην πλατεία Ιωάννη Σταμούλη (που ανέδειξε το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων και της δικαίωσης των θυμάτων) λειτουργεί το Μουσείο Θυμάτων του Ναζισμού, που θυμίζει τα γεγονότα σε όλους τους επισκέπτες της Μαρτυρικής κωμόπολης .
Την Δευτέρα το πρωί πραγματοποιήθηκε Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου χοροστατούντος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεωργίου και μνημόσυνο. Ακολούθησε πομπή προς το μαυσωλείο, επιμνημόσυνη δέηση, προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στεφάνων, ενός λεπτού σιγή και η τελετή ολοκληρώθηκε με τον Εθνικό Ύμνο.
Στο άσβεστο αίτημα του Διστόμου και όλων των μαρτυρικών πόλεων της Ελλάδας για επίλυση του εκκρεμούς ζητήματος των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων όπως αυτές προκύπτουν από το πόρισμα που ψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία από το ελληνικό κοινοβούλιο αναφέρθηκαν ο κύριος ομιλητής Δήμαρχος Διστόμου Γιάννης Γεωργακός στέλνοντας παράλληλα και ένα αντιφασιστικό μήνυμα καθώς επίσης ο νέος Δήμαρχος Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας Γιάννης Σταθάς, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης ο οποίος εκπροσώπησε την κυβέρνηση, ο ΓΓ της Κ.Ε. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Θηβαίος, ο βουλευτής της Ν.Δ. Ανδρέας Κουτσούμπας, ο νέος Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός, η πρώην υπουργός Κατερίνα Μπατζελή και η Χριστίνα Σταμούλη η οποία υπογράμμισε ότι η ρηματική διακοίνωση δεν πρέπει να μείνει ένα μετέωρο βήμα.
Στη θέση Καταβόθρα οι Γερμανοί δέχθηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Μετά από σύντομη, αλλά σφοδρή μάχη, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 15 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε 6 νεκρούς και 15 τραυματίες.
Οι Γερμανοί απέδωσαν την επίθεση του ΕΛΑΣ σε ειδοποίηση των κατοίκων του Διστόμου και επέστρεψαν στο χωριό για να εκδικηθούν. Με διαταγή του διοικητή τους, υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ, το Δίστομο πυρπολήθηκε και 218 κάτοικοι (114 γυναίκες και 104 άνδρες) εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Μεταξύ των νεκρών, 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη.
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης.
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της Σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον προφυλάκισαν. Τον Αύγουστο του 1949 ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων του. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, ο Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.
Κάθε χρόνο στο Δίστομο ο Δήμος διοργανώνει πολυήμερες εκδηλώσεις τιμής και μνήμης ωστόσο στην πλατεία Ιωάννη Σταμούλη (που ανέδειξε το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων και της δικαίωσης των θυμάτων) λειτουργεί το Μουσείο Θυμάτων του Ναζισμού, που θυμίζει τα γεγονότα σε όλους τους επισκέπτες της Μαρτυρικής κωμόπολης .
Την Δευτέρα το πρωί πραγματοποιήθηκε Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου χοροστατούντος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεωργίου και μνημόσυνο. Ακολούθησε πομπή προς το μαυσωλείο, επιμνημόσυνη δέηση, προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στεφάνων, ενός λεπτού σιγή και η τελετή ολοκληρώθηκε με τον Εθνικό Ύμνο.
Στο άσβεστο αίτημα του Διστόμου και όλων των μαρτυρικών πόλεων της Ελλάδας για επίλυση του εκκρεμούς ζητήματος των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων όπως αυτές προκύπτουν από το πόρισμα που ψηφίστηκε με ευρεία πλειοψηφία από το ελληνικό κοινοβούλιο αναφέρθηκαν ο κύριος ομιλητής Δήμαρχος Διστόμου Γιάννης Γεωργακός στέλνοντας παράλληλα και ένα αντιφασιστικό μήνυμα καθώς επίσης ο νέος Δήμαρχος Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας Γιάννης Σταθάς, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης ο οποίος εκπροσώπησε την κυβέρνηση, ο ΓΓ της Κ.Ε. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Θηβαίος, ο βουλευτής της Ν.Δ. Ανδρέας Κουτσούμπας, ο νέος Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός, η πρώην υπουργός Κατερίνα Μπατζελή και η Χριστίνα Σταμούλη η οποία υπογράμμισε ότι η ρηματική διακοίνωση δεν πρέπει να μείνει ένα μετέωρο βήμα.
